Bạn có bao giờ tự hỏi: "Mình đã tẩy giun định kỳ, rửa tay sạch sẽ, ăn uống cẩn thận... vậy mà vẫn thấy cơ thể có những dấu hiệu lạ, mệt mỏi, hay thậm chí nổi mẩn ngứa không rõ nguyên nhân?" Nghe có vẻ vô lý, nhưng đây lại là một thực tế phổ biến mà nhiều người Việt Nam đang phải đối mặt. Không phải cứ xổ giun là đồng nghĩa với việc bạn đã "dọn sạch" mọi loại ký sinh trùng!
Hiểu rõ điều này là cực kỳ quan trọng để bạn có thể chủ động bảo vệ sức khỏe của bản thân và gia đình một cách đúng đắn, tránh những biến chứng nguy hiểm từ những "vị khách không mời" này.

1. Xổ giun chỉ là một phần nhỏ trong cuộc chiến chống ký sinh trùng!

Thuốc tẩy giun thông thường mà chúng ta hay sử dụng (như Mebendazole, Albendazole) được bào chế để tiêu diệt một số loại giun đường ruột phổ biến như giun đũa, giun kim, giun móc. Tuy nhiên, thế giới ký sinh trùng vô cùng đa dạng và phức tạp. Có hàng trăm, thậm chí hàng nghìn loài khác nhau có thể cư trú trong cơ thể người, và một viên thuốc tẩy giun thông thường khó lòng "dọn sạch" hết tất cả.
- Giun đường ruột: Các loại giun như giun đũa, giun kim, giun móc thường được kiểm soát tốt bằng thuốc tẩy giun định kỳ.
- Các loại sán: Bao gồm sán lá gan, sán dải (sán dây), sán máng... thường không bị ảnh hưởng bởi thuốc tẩy giun thông thường. Chúng đòi hỏi phác đồ điều trị chuyên biệt hơn.
- Đơn bào: Các loại ký sinh trùng đơn bào như Amíp (Entamoeba histolytica), Giardia lamblia, Cryptosporidium... gây ra các bệnh lý về đường tiêu hóa, cũng không đáp ứng với thuốc tẩy giun phổ biến.
- Giun ký sinh lạc chỗ: Một số loại giun không chỉ khu trú ở đường ruột mà còn có khả năng di chuyển đến các cơ quan khác như giun đũa chó (Toxocara canis), giun lươn (Strongyloides stercoralis)... Khi ấu trùng của chúng di chuyển trong máu đến gan, phổi, mắt, não, gây ra các tổn thương ở những vị trí này thì thuốc tẩy giun đường ruột thường không có tác dụng.
Chính vì vậy, nếu bạn chỉ tẩy giun định kỳ mà không quan tâm đến các loại ký sinh trùng khác, bạn vẫn đang tiềm ẩn nguy cơ nhiễm bệnh.

2. Nguồn lây nhiễm ký sinh trùng đa dạng đến bất ngờ!

Ký sinh trùng không chỉ lây qua mỗi việc ăn uống bẩn. Nguồn lây nhiễm vô cùng phong phú và có mặt trong nhiều khía cạnh của cuộc sống hàng ngày, đôi khi chúng ta khó có thể kiểm soát hoàn toàn:
- Thói quen ăn uống tươi sống:
- Gỏi cá, cá nướng chưa chín, nem chua: Là "cửa ngõ" chính dẫn đến nhiễm sán lá gan nhỏ, sán lá phổi.
- Thịt bò/thịt heo tái (tái chanh, nem chua, tiết canh): Nguy cơ cao nhiễm sán dây (sán bò, sán heo). Đặc biệt, nhiễm ấu trùng sán heo có thể gây bệnh nang ấu trùng sán heo ở não, cơ, mắt... vô cùng nguy hiểm.
- Tiếp xúc với thú cưng: Chó mèo không được tẩy giun định kỳ có thể mang trứng giun đũa chó (Toxocara canis). Trẻ em chơi với thú cưng, sau đó không rửa tay kỹ, dễ nuốt phải trứng giun. Ấu trùng giun đũa chó khi vào cơ thể người sẽ di chuyển khắp nơi (gan, phổi, mắt, não) gây bệnh.
- Nguồn nước và môi trường đất: Nước không sạch (nước giếng, nước sông chưa qua xử lý) có thể chứa bào nang của các loại đơn bào như Amíp, Giardia gây tiêu chảy kéo dài.
- Ăn rau sống rửa không kỹ: Nguy cơ cao nhiễm giun đũa, giun tóc, sán lá ruột.
- Đi chân trần, tay không tiếp xúc đất ẩm: Ấu trùng giun móc, giun lươn có thể xuyên qua da xâm nhập vào cơ thể.
- Vệ sinh cá nhân kém: Không rửa tay sạch sau khi đi vệ sinh hoặc trước khi ăn có thể lây lan trứng giun kim, giun đũa.

3. Bị nhiễm ký sinh trùng không phải lúc nào cũng bị đau!

Đây là một trong những lý do lớn nhất khiến nhiều người chủ quan và bệnh thường được phát hiện ở giai đoạn muộn, khi đã có biến chứng. Ký sinh trùng có thể sống "âm thầm" trong cơ thể vật chủ hàng tháng, hàng năm mà không gây ra bất kỳ triệu chứng rõ ràng nào. Chúng chỉ âm thầm hấp thụ chất dinh dưỡng, gây viêm nhiễm mãn tính hoặc di chuyển đến các cơ quan quan trọng.
Khi triệu chứng xuất hiện, chúng thường rất đa dạng và dễ nhầm lẫn với các bệnh lý khác, khiến việc chẩn đoán trở nên khó khăn:
- Rối loạn tiêu hóa kéo dài: Đầy bụng, chướng bụng, đau bụng âm ỉ không rõ nguyên nhân, tiêu chảy hoặc táo bón thất thường.
- Các biểu hiện ngoài da dai dẳng: Mẩn ngứa, nổi mề đay tái đi tái lại, đặc biệt là khi dùng thuốc dị ứng không hiệu quả. Đây là dấu hiệu thường gặp của nhiễm ấu trùng giun đũa chó, sán máng.
- Mệt mỏi mãn tính, suy nhược cơ thể: Dù ngủ đủ giấc, ăn uống đầy đủ nhưng vẫn cảm thấy kiệt sức, thiếu năng lượng.
- Thiếu máu không rõ nguyên nhân: Da xanh xao, niêm mạc nhợt nhạt, hoa mắt chóng mặt.
- Sụt cân không rõ lý do: Dù vẫn ăn uống bình thường hoặc thậm chí ăn nhiều hơn.
- Các triệu chứng thần kinh: Đau đầu, chóng mặt, rối loạn giấc ngủ, thậm chí co giật (khi ký sinh trùng lên não).
- Ảnh hưởng đến trẻ em: Trẻ chậm lớn, còi xương, suy dinh dưỡng, học hành sa sút, quấy khóc ban đêm.
Nhiều trường hợp bệnh nhân đi khám nhiều nơi, điều trị nhiều bệnh mà không khỏi, chỉ đến khi thực hiện xét nghiệm ký sinh trùng chuyên sâu mới tìm ra "thủ phạm" thực sự.

4. Vậy phải làm gì để phòng ngừa và phát hiện ký sinh trùng đúng cách?

Để bảo vệ sức khỏe toàn diện và loại bỏ nỗi lo về ký sinh trùng, bạn cần thực hiện một chiến lược phòng ngừa và tầm soát khoa học:
- Tẩy giun định kỳ theo khuyến cáo: Tiếp tục duy trì việc tẩy giun cho cả gia đình 6 tháng – 1 năm/lần bằng các loại thuốc thông dụng, nhưng hãy nhớ rằng đây chỉ là bước đầu.
- Thực hành ăn uống an toàn: Ăn chín, uống sôi, luôn ưu tiên thực phẩm đã được nấu chín kỹ; Hạn chế món tươi sống như gỏi cá, thịt tái, nem chua, tiết canh... đặc biệt ở những nơi không đảm bảo vệ sinh; Rửa sạch rau sống, củ quả dưới vòi nước chảy hoặc bằng dung dịch sát khuẩn thực phẩm chuyên dụng.
- Vệ sinh cá nhân và môi trường: Rửa tay bằng xà phòng trước khi ăn, sau khi đi vệ sinh và sau khi tiếp xúc với đất hoặc động vật; Tẩy giun định kỳ cho thú cưng theo hướng dẫn của bác sĩ thú y; Giữ môi trường sống sạch sẽ, đặc biệt là khu vực bếp và nhà vệ sinh.
- Xét nghiệm ký sinh trùng định kỳ và khi có dấu hiệu bất thường: Đây là bước quan trọng nhất để phát hiện sớm và điều trị đúng loại ký sinh trùng.

5. Phòng Khám Ký sinh trùng – Bệnh viện 199: Xét nghiệm sớm, phát hiện sớm

Đừng để những "vị khách không mời" âm thầm làm tổ và gây tổn thương cho cơ thể bạn. Khi có bất kỳ triệu chứng nghi ngờ hoặc đơn giản là muốn tầm soát sức khỏe định kỳ, hãy tìm đến sự hỗ trợ từ các chuyên gia.
Phòng khám Ký sinh trùng – Bệnh viện 199 tự hào là địa chỉ tin cậy trong xét nghiệm và điều trị các bệnh lý ký sinh trùng:
- Hợp tác chuyên môn với Viện Sốt rét - Ký sinh trùng - Côn trùng Quy Nhơn: Đảm bảo quy trình xét nghiệm đạt chuẩn mực, áp dụng các kỹ thuật tiên tiến để mang lại kết quả chính xác, đáng tin cậy và có giá trị chẩn đoán cao, giúp bác sĩ đưa ra phác đồ điều trị hiệu quả nhất.
- Hệ thống xét nghiệm hiện đại, quy trình chuyên nghiệp, chúng tôi cam kết trả kết quả nhanh chóng, giúp bệnh nhân giảm bớt lo lắng và rút ngắn thời gian chờ đợi.
- Khám và tư vấn 1:1 với bác sĩ chuyên khoa: Đội ngũ bác sĩ chuyên khoa ký sinh trùng giàu kinh nghiệm sẽ trực tiếp thăm khám, chỉ định xét nghiệm và tư vấn cụ thể cho từng cá nhân, giúp bạn hoàn toàn an tâm.
Đừng để những triệu chứng mơ hồ che lấp một căn bệnh tiềm ẩn. Hãy chủ động tầm soát và bảo vệ sức khỏe của bạn! Đặt lịch ngay tại Website của bệnh viện!