Y học từ xa: Xu hướng khám chữa bệnh hiện đại!

 Khám chữa bệnh từ xa, y học từ xa, telehealth, telemedicine, virtual health, cho phép thầy thuốc, nhân viên y tế có thể khám, chữa bệnh, chăm sóc sức khỏe cho bệnh nhân từ xa, mà không cần đến gặp trực tiếp tại cơ sở y tế. 

I. LỜI MỞ

  Ngày 23/12, tại Hội nghị Ứng dụng công nghệ thông tin trong y khoa và tổng kết đề án khám chữa bệnh từ xa PGS. TS Đào Xuân Thành, Phó Giám đốc Bệnh viện Đại học Y Hà Nội cho biết, nhờ khám chữa bệnh từ xa, hàng nghìn bệnh nhân được điều trị mà không xếp hàng từ sớm, và hạn chế được việc tự “bốc thuốc, kê đơn”.[1]; [2]

   Bài viết, đưa những thông tin khoa học cơ bản về phương cách khám bệnh từ xa này.

 II. Y HỌC TỪ XA LÀ GÌ ? 

    Khám chữa bệnh từ xa, y học từ xa, telehealth, telemedicine, virtual health, cho phép thầy thuốc, nhân viên y tế có thể khám, chữa bệnh, chăm sóc sức khỏe cho bệnh nhân từ xa, mà không cần đến gặp trực tiếp tại cơ sở y tế.

   Telehealth thực hiện chủ yếu trực tuyến qua truy cập internet trên máy tính, máy tính bảng hoặc điện thoại thông minh.  .

    Một số lựa chọn (option) cho chăm sóc sức khỏe từ xa:

    * Nói chuyện trực tiếp với nhân viên y tế, chăm sóc sức khỏe,qua điện thoại hoặc video.

    * Gửi và nhận tin nhắn giữa nhân viên y tế  và bệnh nhân qua nhắn tin, email và các files liên quan.

    * Sử dụng tính năng theo dõi, giám sát từ xa để nhân viên y tế có thể có thể kiểm tra bệnh nhân tại nhà.

 III. NHỮNG CHĂM SÓC SỨC KHỎE QUA TELEHEALTH ?

    Telehealth hữu ích để theo dõi và cải thiện các vấn đề sức khỏe đang diễn ra, như thay đổi thuốc hoặc tình trạng sức khỏe mãn tính:

    * Kết quả xét nghiệm hoặc chụp X-quang

     * Quản lý đơn thuốc

     * Theo dõi sau phẫu thuật

     * Các cuộc hẹn điều trị và theo dõi  

      * Các trường hợp tái phát

      * Các vấn đề cần chăm sóc khẩn cấp như cảm lạnh, ho, đau dạ dày…

      * Điều trị sức khỏe tâm thần trực tuyến, tư vấn và quản lý thuốc 

      *  Tình trạng da

      * Vật lý trị liệu và trị liệu nghề nghiệp

      * Dịch vụ giám sát từ xa, quản lý các bệnh mãn tính như đái tháo đường, tăng huyết áp, rối loạn mỡ máu…

     ​IV. NHỮNG TIỆN ÍCH CỦA TELEHEALTH

     1, Giúp hạn chế tiếp xúc trực tiếp làm giảm khả năng lan truyền bệnh lây nhiễm.

     2. Đảm bảo bệnh nhân được chăm sóc bất cứ ở đâu – tại nhà, tại nơi làm việc,  thậm chí trong ô tô…

     3. Giảm thời gian đi lại, thời gian nghỉ việc

     4. Rút ngắn thời gian chờ đợi cho một cuộc hẹn

     5.Tăng khả năng tiếp cận với các chuyên gia ở xa cả trong và ngoài nước

 V. NHỮNG HẠN CHẾ CỦA TELEHEALTH

   1. Khi bệnh nhân bị hạn chế do không có quyền truy cập Internet hoặc không có thiết bị di động.

    2. Khi công nghệ không hoạt động tốt, internet chập chờn, rớt mạng.

   3.  Nhân viên y tế không khám sức khỏe trực tiếp có thể ảnh hưởng đến chẩn đoán, gây lạm dụng chăm sóc y tế, sử dụng thuốc không phù hợp hoặc chăm sóc không cần thiết.

   4.  Có thể bị hạn chế bởi các yếu tố khác, như chi phí,  hoàn trả bảo hiểm y tế…

   VI. ĐÔI LỜI BÀN LUẬN​

 Áp dụng những kỹ thuật thông tin hiện đại thời công nghệ 4.0, telehealth với những ưu thế không gian và  thời gian đã mang lại cho cả nhân viên y tế lẫn bệnh nhân quá nhiều tiện ích từ chẩn đoán, hướng dẫn, điều trị đến theo dõi phòng ngừa…

   Tuy nhiên, telehealth không luôn luôn là sự lựa chọn hoàn hảo cho tất cả mọi người hoặc mọi tình trạng bệnh lý: (1) Telehealth hoạt động dựa trên nền tảng internet, do đó những trục trặc của công nghệ thông tin này đưa đến hạn chế lớn cho nó; (2) Hơn nữa, ở các nước đang phát triển như Việt Nam chúng ta, một số bệnh nhân không có hay chưa sử dụng được các thiết bị thông tin cần thiết như máy tính, ipad hay smart phone; và (3) Vệc nhân viên y tế không khám sức khỏe trực tiếp có thể ảnh hưởng đến chẩn đoán, gây lạm dụng chăm sóc y tế, sử dụng thuốc không phù hợp hoặc chăm sóc không cần thiết.

 Do đó, bệnh nhân cần trao đổi, thảo luận với  nhân viên y tế về tất cả ưu, nhược điểm hoặc rủi ro để dịch vụ chăm sóc sức khỏe qua telehealth được hiệu quả và an toàn.​

 VII. THAM KHẢO

[1] Khám bệnh từ xa giúp hạn chế việc người dân tự đoán bệnh, tự mua thuốc
https://dantri.com.vn/suc-khoe/kham-benh-tu-xa-giup-han-che-viec-nguoi-dan-tu-doan-benh-tu-mua-thuoc-20231223122125207.htm

[2] Thoát cảnh xếp hàng chờ khám nhờ chữa bệnh từ xa
https://vnexpress.net/thoat-canh-xep-hang-cho-kham-nho-chua-benh-tu-xa-4692470.html

[3] Telehealth
https://en.wikipedia.org/wiki/Telehealth

[4] What is telehealth?
https://telehealth.hhs.gov/patients/understanding-telehealth

[5] Telehealth: Technology meets health care
https://www.mayoclinic.org/healthy-lifestyle/consumer-health/in-depth/telehealth/art-20044878

[6] Telehealth: The advantages and disadvantages
https://www.health.harvard.edu/staying-healthy/telehealth-the-advantages-and-disadvantages

[7] What Is Telehealth?
https://www.verywellhealth.com/what-is-telehealth-5115712

                   TS.BS Trần Bá Thoại
Ủy  viên BCH Hội NỘI TIẾT VIỆT NAM