Galleri Test: Xét nghiệm máu sàng lọc 50 loại ung thư

   Xét nghiệm máu Galleri với lời giới thiệu có cánh rằng có khả năng phát hiện sớm hơn 50 loại ung thư là lựa chọn hàng đầu. Thực hư như thế nào?

I. LỜI MỞ

  Theo Tổ chức Y tế Thế giới WHO, thì 21 là thế kỷ của các bệnh không lây nhiễm NCDs, trong đó ung thư đứng thứ hai, sau các bệnh tim mạch.

   Lo lắng, sợ hãi về căn bệnh ung thư quái ác, đặc biệt khi biết rằng càng phát hiện sớm khả năng chữa lành càng cao, nhiều người đổ xô đi xét nghiệm tầm soát tổng thể. Vì thế, xét nghiệm máu Galleri với lời giới thiệu có cánh rằng có khả năng phát hiện sớm hơn 50 loại ung thư là lựa chọn hàng đầu.

     II. TỔNG QUAN GALLERI TEST

     1. ĐỊNH DANH

   Galleri test là xét nghiệm máu phát hiện ung thư được công ty giải trình tự gene Illumina sản xuất. Sản phẩm được đưa ra thị trường vào tháng 6/2021.

   Dù chưa được Cơ quan Quản lý Thực và Dược phẩm Mỹ (FDA) phê duyệt, và Học viện Bác sĩ gia đình FDI cũng không khuyến nghị sử dụng để sàng lọc bệnh, nhưng công ty Illumina vẫn quảng cáo Galleri có thể sàng lọc hơn 50 loại ung thư,

     2. GALLERI HOẠT ĐỘNG THẾ NÀO?

  Nhiều khối ung thư phóng thích các đoạn DNA tự do (cell-free DNA) hoặc DNA khối u lưu hành (circulating tumor DNA) vào máu. Các đoạn DNA này thường bị bong ra nhiều hơn khi tế bào ung thư phân hủy.

   Sử dụng kỹ thuật phân tích trình tự DNA thế hệ tiếp theo và học máy (next-generation DNA sequencing and machine learning) bác sĩ chỉ cần một mẫu máu xét nghiệm có thể nhận biết được các mẫu DNA mã hoá khác nhau và xác định hai điều là: có dấu hiệu ung thư hay không và ung thư ở cơ quan nào..

    3. NHỮNG UNG THƯ GALLERI TEST CÓ THỂ PHÁT HIỆN

  Galleri có thể phát hiện hơn 50 loại ung thư, gồm các ung thư thường gặp như: Ung thư hậu môn; Ung thư vú; Ung thư cổ tử cung; Ung thư thực quản; Ung thư thận; Bệnh bạch cầu; Ung thư gan; Ung thư trung biểu mô’ Ung thư miệng; Ung thư tuyến tụy; Ung thư dạ dày; Ung thư tử cung….Đặc biệt, có thể phát hiện một số bệnh ung thư này cực kỳ hiếm gặp và có khả năng gây tử vong cao.

   Trong ung thư tuyến tụy, thường được phát hiện muộn đến giai đoạn III hoặc giai đoạn IV nên tỷ lệ sống sót sau 1 năm chỉ là 5%, .

  Trong 12 bệnh ung thư gồm hậu môn, bàng quang, đại trực tràng, thực quản, đầu và cổ, gan/ống mật, phổi, ung thư hạch, buồng trứng, tuyến tụy, ung thư tế bào plasma và ung thư dạ dày, Galleri phát hiện khoảng 40% ở giai đoạn I, 67% ở giai đoạn II, 80% giai đoạn III và 95% ở giai đoạn IV.”

   4. HIỆU QUẢ RA SAO ?
   Trong khi các xét nghiệm sàng lọc truyền thống có tỷ lệ dương tính giả từ 10% đến 40%, thì Illumina công bố trên tạp chí The Lancet rằng, Galleri cho kết quả dương tính giả ở gần 1% nghĩa là nó có độ chính xác rất cao.

  Tiến sĩ Eric Klein, nhà khoa học nổi tiếng tại Illumina, cho biết, “Galleri phát hiện 51,5% ca bệnh ung thư, Riêng trong 12 căn bệnh ung thư gây ra 2/3 số ca tử vong ở Hoa Kỳ, thì Galleri phát hiện đến 67% trong số đó. Và nó có hiệu quả 89% trong việc dự đoán ung thư bắt đầu từ đâu”.

     III. ĐÔI LỜI BÀN LUẬN

  Xét nghiệm Galler được biết nhiều từ tháng 9/2021, sau khi Dịch vụ Y tế Anh (NHS) thử nghiệm trong 3 năm trên 140.000 tình nguyện viên, tuổi 50-77, có tình trạng sức khỏe và sắc tộc khác nhau, chưa từng được chẩn đoán mắc ung thư, với kết luận là xét nghiệm Galleri có thể ngăn ngừa 10% số ca tử vong do ung thư, cứu sống khoảng 16.000 người tại Anh mỗi năm.

  Đánh trúng tâm lý lo lắng, sợ hãi về căn bệnh ung thư quái ác, đặc biệt với giới trung lưu vốn hiểu sự cần thiết phát hiện sớm để khả năng chữa lành cao, công ty Illumina đã thu hút rất nhiều người xét nghiệm.

  Tuy nhiên, ngược với sự gia tăng doanh số bán hàng cũng như ủng hộ từ một số bác sĩ, FDA vẫn chưa phê duyệt,  Học viện Bác sĩ Gia đình cũng chưa khuyến nghị sử dụng, và nhiều bác sĩ lâm sàng còn có quan điểm thận trọng vì chưa có nhiều nghiên cứu thực tế chứng minh, đặc biệt về độ nhạy, độ đặc hiệu, nguy cơ dương tính hoặc âm tính giả. Ngay công ty Illumina cũng khuyến nghị xét nghiệm nên dành cho người có nguy cơ mắc bệnh ung thư cao, chẳng hạn nhóm trên 50 tuổi hoặc có yếu tố nguy cơ di truyền. Xét nghiệm này cũng không được khuyến khích cho thai phụ, dưới 21 tuổi hoặc đang điều trị ung thư.

TS.BS Trần Bá Thoại
Cố vấn chuyên môn Bệnh viện 199
Ủy viên BCH Hội Nội tiết - Đái tháo đường Việt Nam