Phục hồi chức năng sau đột quỵ: Càng sớm càng hay!

Phục hồi chức năng sau đột quỵ là chương trình trị liệu được thiết kế để giúp bệnh nhân tìm lại những kỹ năng đã mất do cơn đột quỵ gây ra.

Có nhiều cách phục hồi chức năng sau đột quỵ, và tùy thuộc vào bộ phận hoặc chức năng bị ảnh hưởng bệnh nhân sẽ chọn cách phục hồi cụ thể cho mình.

1. Các hoạt động thể chất:

* Bài tập kỹ năng vận động (motor-skill exercises)

Giúp cải thiện sức mạnh cơ bắp và sự phối hợp trên khắp cơ thể.

* Huấn luyện vận động (mobility training)

Học cách sử dụng các thiết bị hỗ trợ di chuyển, như khung tập đi, gậy, xe lăn hoặc nẹp mắt cá chân.

* Liệu pháp gây hạn chế (constraint-induced therapy)

Chi không bị ảnh hưởng được giữ lại và di chuyển chi yếu liệt để cải thiện chức năng. Liệu pháp này còn được gọi là liệu pháp cưỡng bức sử dụng.

* Liệu pháp phạm vi chuyển động (range-of-motion therapy)

Một số bài tập và phương pháp điều trị có thể làm giảm căng, co cứng cơ và giúp lấy lại phạm vi chuyển động.

2. Các hoạt động thể chất được hỗ trợ bởi công nghệ:

* Kích thích điện chức năng (functional electrical stimulation)

Dùng diện kích thích các cơ yếu.

* Công nghệ người máy (robotic technology)

Dùng thiết bị robot hỗ trợ các chi yếu thực hiện các chuyển động lặp đi lặp lại, giúp lấy lại sức mạnh và chức năng.

* Công nghệ không dây (wireless technology).

Máy theo dõi hoạt động giúp tăng cường hoạt động sau đột quỵ.

* Thực tế ảo (virtual reality).

Dùng trò chơi điện tử và các liệu pháp điều trị dựa trên máy tính

3. Hoạt động nhận thức và cảm xúc:

* Liệu pháp điều trị rối loạn nhận thức

Trị liệu chuyên ngành và trị liệu ngôn ngữ giúp bạn phục hồi các khả năng nhận thức đã mất, chẳng hạn như trí nhớ, xử lý, giải quyết vấn đề, kỹ năng xã hội, khả năng phán đoán và nhận thức về an toàn.

* Liệu pháp điều trị rối loạn giao tiếp.

Trị liệu ngôn ngữ giúp lấy lại khả năng nói, nghe, viết và hiểu đã suy yếu hay mất.

* Đánh giá và điều trị tâm lý.

Điều chỉnh cảm xúc được kiểm tra, tư vấn hoặc tham gia vào một nhóm hỗ trợ.

* Thuốc. Bác sĩ của bạn có thể đề nghị dùng thuốc chống trầm cảm hoặc thuốc ảnh hưởng đến sự tỉnh táo, kích động hoặc chuyển động.

4. Các liệu pháp đang được nghiên cứu:

* Kích thích não không xâm lấn.

* Các liệu pháp sinh học

* Liều thuốc thay thế. Các phương pháp điều trị như xoa bóp, trị liệu bằng thảo dược và châm cứu đang được đánh giá. Bắt đầu phục hồi chức năng sau đột quỵ càng sớm, khả năng lấy lại được các khả năng và kỹ năng đã mất càng cao.

Việc phục hồi chức năng sau đột quỵ thường nên bắt đầu 24 đến 48 giờ sau khi đột quỵ, khi đang còn ở trong bệnh viện. Thời gian phục hồi chức năng đột quỵ bao lâu tùy thuộc vào mức độ nghiêm trọng của cơn đột quỵ và các biến chứng liên quan.

Hầu hết các ca đột quỵ đều cần một số hình thức phục hồi chức năng dài hạn nhiều tháng hoặc nhiều năm. Kế hoạch phục hồi chức năng đột quỵ cũng có thay đổi theo quá trình hồi phục.

TS.BS Trần Bá Thoại lược dịch

BỆNH VIỆN 199